Vrijheid van meningsuiting stelt wel voorwaarden

Een uitstekend artikel in de NRC van dit weekend van Bart Jan Spruyt, met wie ik het bepaald niet altijd eens ben. Zijn vertrekpunt is een nieuwe uitgave van De opstand van de massamens van José Ortega y Gasset, een boek dat ik zeker zal aanschaffen.

Kernthema is dat rechten onlosmakelijk gekoppeld zijn aan plichten. De dagelijkse praktijk laat zien dat rechten licht geclaimd en lichten licht vergeten worden. En als het over de vrijheid van meningsuiting gaat constateren we dat - niet alleen op sociale media - de hedendaagse mens die vrijheid als een absoluut recht claimt, overal, altijd. Spruyt wijst er terecht op dat de vrijheid van meningsuiting wel de plicht tot meningsvorming met zich meebrengt. Roeptoeteren kan iedereen maar dat heeft niets met meningsuiting van doen. Helaas een van de grote misverstanden in de westerse postmoderne samenleving. Spruyt hierover:

Meningsvorming betekent dat je je eerst in een onderwerp verdiept, de voors en tegens tegen elkaar afweegt, dat je je bezint, dat je de waarheid zoekt en niet de gewiekste overwinning in een debat. -- En het vraag bovendien, en vooral, om de bereidheid van tevoren rekening te houden met de mogelijkheid dat iemand met een tegenovergestelde mening wel eens goede argumenten zou kunnen hebben die jou dwingen je mening bij te stellen. Dat is geen gezichtsverlies maar kracht.

In onze cultuur van gelijkheid zijn alle meningen gelijkgeschakeld, alle mening lijken evenveel waard. Er is geen waarheid, alles is betrekkelijk. Die absolute vrijheid is niets anders dan een absoluut relativisme, aldus Bart Jan Spruyt:

We hebben een lange weg te gaan om de vrijheid tot meningsvorming te herwinnen. Maar alles van waarde vergt inspanning en - volgens Ortega - de 'heldhaftige inzet om onszelf te overtreffen'.

KI

Nick Bostrom is een aan Oxford verbonden filosoof. Hij heeft onder andere veel geschreven over transhumanisme, meer specifiek over de toepassing van genetic engineering. Befaamd werd hij met zijn Letter from Utopia waarin hij de zegeningen van het ingrijpen in de genetische codering van mensen schetst.

In zijn vermaarde brief schrijft Bostrom ons als een in de toekomst levend wezen dat ons de weg wijst naar een bestaan dat voor ons allen in het verschiet ligt, mits we verstandig handelen. Verbeter je lijf (en stop de veroudering, stel je dood uit), verbeter je brein (op cognitief gebied hebben we nog werelden te winnen) en tot slot verbeter je welzijn (het is een gotspe te denken dat we bestaan om te lijden). En wat staat ons in dat Utopia te wachten?

What is Tragedy in Utopia? There is tragedy in Mr. Snowman’s melting. Mass murders, we have found, are not required.
What is Weakness in Utopia? Weakness is spending a day gazing into your beloved’s eyes.
What is Imperfection in Utopia? Imperfection is the measure of our love for things as they are.
What is Dignity in Utopia? Dignity is the affirming power of “No” said discriminately.
What is Suffering in Utopia? Suffering is the salt trace left on the cheeks of those who were around before.
What is Courage in Utopia? Courage is the monarchy of the self, here constrained by a constitution.
What is Solemnity in Utopia? Solemnity is the appreciation of the mystery of being.
What is Body in Utopia? Body is a pair of legs, a pair of arms, a trunk and a head, all made of flesh. Or not, as the case may be.
What is Society in Utopia? Society is a never-finished tapestry, its weavers equal to its threads; the parts and patterns an inexhaustible bourne of beauty.
What is Death in Utopia? Death is the darkness that enshrouds all life and our guilt for not having created Utopia as soon as we could have.

Of we zo'n Utopia ooit weten te bereiken ligt vooralsnog opgesloten in de toekomst. Vaststaat dat we met genetic engineering enorm veel kunnen bereiken, zeker ook gezondheidswinst. Wie hier meer over wil lezen zoekt op de website www.ennonuy.com op de pagina Verbeelding maar eens naar Een nieuwe richting voor de evolutie, naar Sleuetelen aan de mens en naar Transhumanisme van A naar beter en naar Levensverlenging. En google ook eens op Aubrey de Grey.

In de Volkskrant van 9 mei staat een uitgebreid interview met Nick Bostrom, over kunstmatige intelligentie. Bostrom meldt ons dat het niet ondenkbaar is dat kunstmatige intelligentie de menselijke soort simpelweg uitroeit wanneer het tot de slotsom komt dat die merkwaardige soort alleen maar in de weg loopt.

Bostrom gaat ervan uit dat de wetenschap erin zal slagen rond het midden van deze eeuw machine-intelligentie op menselijk niveau te hebben ontwikkeld. Het Future of life instituut in Boston heeft een open brief opgesteld waarin gepleit wordt voor een robuuste en goedaardige kunstmatige intelligentie. Ook Bostrom heeft deze open brief ondertekend. Maar hij voorziet problemen bij het programmeren van ethics en morality. Een crisis als gevolg van het introduceren van KI ligt wat hem betreft dan ook zonder meer voor de hand. Bostrom beschouwt de dood als onze straf voor het niet op tijd verwezenlijken van Utopia:

In feite ligt het simpel: we leven nu eenmaal in een universum waar het mogelijk is om super-KI's te maken. Iedere technologische samenleving zal op een zeker moment op die mogelijkheid stuiten. Dat zou wel eens een splitsingspunt kunnen zijn, bepalend voor welk pad de rest van de beschaving volgt: wordt dit een beschaving die het utopia verwezenlijkt of een beschaving die bijvoorbeeld paperclips vermeerderen als het hoogste doel ziet? Hoe mooier de positieve kant, des te gemotiveerder ik mij voel om die positieve kant voor elkaar te krijgen.

Luchtfietserij, denkt u? Ik denk het niet en het spijt mij nu al dat de kans groot is dat ik die eerste KI niet zal meemaken, daarvoor ben ik helaas net wat te vroeg geboren.

Spätgeburt

Kardinaal Parolin is als secretaris van Staat de tweede man in de Vaticaanse hiërarchie. Hij noemt de instemming van de Ieren met het homohuwelijk een nederlaag voor de menselijkheid. Daarmee zet deze kardinaal acht procent van de wereldbevolking, ofwel zo'n slordige 560 miljoen homoseksuelen in de kou, kennelijk niet meer behorend tot de menselijkheid.

Je vraagt je af hoe het mogelijk is dat dit soort fossielen menen in hun recht te staan met zulke abjecte meningen. Die Ieren hebben het beter begrepen, althans tweederde van hen. Zij keurden het homohuwelijk goed.

Maar dit soort prelaten geeft je het angstige gevoel dat die katholieke kerk geen haar beter is dan de neanderthalers onder de moslimfundamentalisten. Dat de Here God deze kerkdienaar maar snel tot zich mag roepen. Hij lijdt onder zijn wat de Duitsers - in een heel ander verband maar wel fraai -Spätgeburt noemen.

Larry Fink maakt zich geen zorgen om Griekenland

Larry Fink, oprichter en CEO van de grootste vermogensbeheerder ter wereld BlackRock - $ 4770 miljard onder beheer! -, zegt dat een Grexit hoogstens tot een paar dagen onrust leidt maar verder geen diepere betekenis zal hebben. Tenminste, als de EU haar poot stijf houdt en de Grieken geen millimeter ruimte geeft om van de bestaande afspraken omtrent aflossing van schulden af te wijken.

Ja, ik geloof wel dat Fink dat laatste veel belangrijker vindt. Hij heeft zo goedkoop mogelijk Griekse obligaties opgekocht en die wil hij wel kwijt aan de ECB. Anders gezegd: Fink heeft baat bij een starre EU terwijl hij bij een Grexit een paar centen af moet schrijven.

Natuurlijk heeft hij gelijk als hij zegt dat lankmoedigheid jegens de Grieken zal worden opgemerkt door de Spanjaarden en Portugezen, die dan zeker met soortgelijke eisen als de Grieken zullen komen. Anderzijds weet niemand welke de gevolgen van een Grexit zullen zijn.

Maar wat belangrijker is: die Grieken zijn inmiddels wel helemaal door de mangel gehaald en de rek is er een keer uit. Vanuit dat perspectief zou ik wel enige mate van lankmoedigheid kunnen steunen. Maar wat blijft steken is dat de Grieken - voor zover ik het weet althans - nog niets hebben gedaan aan hun anachronistische belastingmoraal. En dat steekt, want het kwijtschelden van een deel van de Griekse schuld zou ik de gewone Griek graag gunnen maar dat ook die belastingontduikende graaiers in dat prachtige land daarvan zouden profiteren is natuurlijk onverteerbaar.

Nog maar eens de Eerste Kamer

Vandaag kozen de Provinciale Statenleden de nieuwe Eerste Kamer. De meest ondoorzichtige en onbegrijpelijke verkiezingen die onze parlementaire democratie kent. Pechtold sprak op de radio alsof hij zelf in die Eerste Kamer zat terwijl zijn partij - waar ik overigens voor het eerst van mijn leven op gestemd heb  - voor afschaffing van dit archaïsche instrument is. Ook Pechtold sprak over de Eerste Kamer alleen maar in termen van een politiek machtsinstrument. We noemen dat Realpolitik.

In de NRC een uitgebreid artikel over vijf afzwaaiende senatoren. Gerrit Holdijk van de SGP beviel mij nog het beste: een steile politicus maar wel recht door zee. "Het nut van deze Kamer is het voorkomen van het kwade, niet het stichten van het goede" zei hij terecht.

Ook de andere senatoren signaleerden de fors toegenomen politisering van het instituut waardoor een nieuw type senator wordt aangetrokken dat graag in het centrum van de macht staat maar zich voor het overige weinig gelegen laat liggen aan de feitelijke taak: het toetsen van nieuwe wetgeving in termen van effectiviteit, doelmatigheid, juridische haalbaarheid en compatibiliteit met bestaande wetgeving.

Maar alle afzwaaiende senatoren verzetten zich tegen een eventuele afschaffing van deze Kamer. Merkwaardig. Je enerzijds verzetten tegen de toenemende politisering (waardoor ook iemand als Pechtold moeiteloos van de ene flank van het Binnenhof overflitst naar de andere) van het instituut maar het vooral willen laten voortbestaan. O irrationaliteit!

Weg ermee en vervang het door een staatkundig gefundeerd instituut dat slechts éénmaal een terugzendrecht krijgt. De komende maanden krijgen we ongetwijfeld weer eindeloos gezever in Nieuwsuur en de talkshows over de machtsverhoudingen tussen Eerste en Tweede Kamer. Ik heb er nu al genoeg van.

Enait in de voetsporen van Bram

We kennen hem nog wel, de goedgebekte maar o zo onbeschaafde Mohammed Enait, die zich opwerkte tot advocaat, weigerde op te staan voor rechters, weigerde vrouwen een hand te geven en zijn tafelgenoten in een talkshow gebrek aan respect verweet omdat ze anders dan hijzelf wel alcohol nuttigden.

Die Enait is nu, zo lezen we in de NRC van vandaag, door het hof van discipline van het tableau geschrapt. Hij mag zijn vak niet meer uitoefenen. Enait hanteerde een uurtarief van € 900 en voor één dag factureerde hij € 12.000. Ook is hij meerdere keren - twaalf keer tuchtrechtelijk veroordeeld om precies te zijn - met de tuchtrechter in aanraking gekomen.

Ja, zo gaat dat met hoogmoed. Ik heb zelden zo'n onbeschofte vlerk gezien als deze Enait. Toch stond ik van dit bericht te kijken, ik had het niet verwacht ook al verbaast het me geen seconde.

Varoufakis toont zijn ware gezicht

De Griekse minister van financiën Varoufakis maakte geheime opnames van een besloten bijeenkomst van de Eurogroep in Brussel. Dat lekte (natuurlijk) uit, misschien heeft hij het zelf wel gelekt. Maar de inhoud heeft hij niet gelekt, zegt hij. Hij maakte die opname alleen maar om zijn thuisfront te kunnen laten horen wat hij op die bijeenkomst zoal had gezegd.
En dan komt er opeens een oude reflex om de hoek. Varoufakis schrijft aan zijn mede-Europeanen: "Het is misschien tijd dat wij iets sceptischer worden over de journalistiek waarvan we afhankelijk zijn".
Dat zijn gevaarlijke zinnetjes. De pers citeert een anonieme bron en vervolgens krijgt de pers de schuld van het gekonkel van de Griekse minister. Rechts of links, het maakt allemaal niet uit. Als ze met de rug tegen de muur de pers menen te moeten beschuldigen, ligt persbreidel onmiddellijk op de loer. Kijk maar naar Portugal.
Geen fraaie meneer, die Varoufakis.

Elon Musk

In de NRC van 9 mei een uitgebreid artikel over Elon Musk, de grote man achter Paypal (volgens mij een schurkenbende) en Tesla. Wat ik bewonder in Musk is dat hij evident zinvolle plannen ontwikkelt en uitvoert met het vele geld dat hij bijeen wist te harken.

Met Tesla heeft hij nog geen geld verdiend maar er rijdt wel een geheel elektrische auto met tal van innovaties. Als je dat soort zaken afdekt met patenten kun je helemaal schathemeltjerijk worden. Maar wat doet Musk? Die stelt al die innovaties als freeware gratis ter beschikking zodat de markt voor elektrische auto's sneller tot ontwikkeling kan komen.

Daarnaast is hij bezig met auto-steering. Musk verwacht dat binnen vier tot vijf jaar auto's zich geheel autonoom, zonder tussenkomst van een bestuurder, in het verkeer zullen begeven, ook in drukke binnensteden. En dan heeft hij ook nog de Hyperloop bedacht, een concept dat bestaat uit twee bijna luchtledige pijpen waarin mensen en goederen onder hoge snelheid kunnen worden vervoerd zonder milieudruk op te leveren.

In Nevada bouwt Musk een Gigafactory waar hij de huidige wereldproductie aan lithium ion-accu's wil verdubbelen. Zijn idee ligt voor de hand maar hij doet het: ontwikkel een systeem waarbij je de dagelijks vrij beschikbare zonne-energie opslaat in moderne efficiënte accu's en je maakt iedere wereldburger onafhankelijk van centrale overheden die de verantwoordelijkheid hebben voor de distributie van de beschikbare energie. Die daar dus ook de vruchten van plukken en die energie zonder scrupules inzetten als geopolitiek wapen.

Er zijn wetenschappers die meer heil verwachten van waterstoftechnologie maar voorlopig is daar nog geen versnelling gevonden die die technologie inderdaad sneller en beter tot ontwikkeling weet te brengen. Als je er in slaagt - wat Musk beoogt - accutechnologie te ontwikkelen die een veel grotere opslagcapaciteit kent dan nu het geval is en wanneer je er bovendien in slaagt de accu's zodanig te ontwikkelen dat ze geen milieudruk meer zullen opleveren, dan ligt daar echt een revolutionaire ontwikkeling in het verschiet!

En alsof dat alles nog niet genoeg is, Musk wil ook naar Mars. De kans dat hij zelf ooit zal gaan is niet bijster groot maar hij is overtuigd van de noodzaak van een interplanetaire toekomst voor de mens. Musk hierover:

Als we geen multiplanetaire toekomst hebben, als we geen ruimtereizende beschaving worden, zijn we afhankelijk van één planeet en dan neemt de potentiële levensduur van de menselijke beschaving meteen significant af.

Ik ben het volmondig met hem eens en vind het interessant om deze man op zijn weg te volgen. Maar het meest nieuwsgierig ben ik toch wel naar zijn accutechnologie. Het zou toch wat zijn als we allemaal een dikke vinger op zouden kunnen steken naar de NUONs en ESSENTs van deze wereld en wat dacht je van Poetin? Ik verheug me er nu al op.

Het roer moet om

Ik heb me vaak afgevraagd wat er zou gebeuren als we onze grenzen open zouden zetten. Iedereen die wil kan hier binnenkomen en komen kijken of er werk te halen valt dat er thuis niet is. Ik hoef niet uit te weiden over wat er dan niet meer gebeurt maar verdrinkende immigranten gaan we dan niet meer meemaken. We hebben dan immers de mensensmokkelaars - misschien wel een van de meest verachtelijke beroepen - uitgeschakeld.

In de NRC van 17 mei doet Hein de Haas, co-directeur van het Internal Migration Institute in Oxford, verslag over dit onderwerp. Om te  beginnen wijst hij op twee hardnekkige misverstanden:

• de gedachte dat strengere controle zou leiden tot minder migranten
• de gedachte dat economische groei in de landen van herkomst leidt tot minder migratie

We laten oorlogsvluchtelingen hier even buiten beschouwing. Helaas krijgen we er daar steeds meer van ondanks beschaving en de vooruitgangsgedachte. Maar het is evident dat de internationale gemeenschap deze groep havelozen op een op andere manier humanitair moet opvangen.

Onder relatief vrije migratieregimes bestaat er een sterk verband tussen migratieniveaus en de economie in het bestemmingsland, aldus de Haas. Groeit die en is er arbeidsvraag, dan komen er mensen. Gaat het minder goed, dan gaan mensen weer weg en komen er minder mensen. Ook laat de geschiedenis zien dat vrije migratie er niet toe leidt dat iedereen maar reis gaat wanneer grenzen open zijn. De Haas:

Het is gevreesd maar niet gebeurd toen Spanje in 1986 lid werd van de EU en de Spanjaarden eenvoudig elders in de EU konden gaan werken. Toen er geen visa voor Noord-Afrikanen bestonden, was er weinig permanente vestiging in Zuid-Europa. En ook de recente migratie uit Oost-Europa volgt in zijn analyse direct het aanbod van werk.

Ook de Haas wijst erop dat de meeste economische vluchtelingen in ieder geval over geld, kennis en contacten beschikken, het is een selecte groep. Het huidige beleid van de EU faalt in alle opzichten. Mensensmokkel is een reactie op grenscontroles, niet de oorzaak van migratie. Een soepeler migratiebeleid zal de circulatiebereidheid van grote groepen migranten doen toenemen.Wanneer je erin slaagt om de toegang tot sociale zekerheid gefaseerd in te voeren is het openstellen van grenzen een veel succesvoller beleid dan het huidige, dat juist onderdeel van het probleem is.

Beleidsmakers en politici zouden zich veel meer op dit soort wetenschappelijk onderzoek moeten baseren en daarop gestoeld beleid steunen, uitleggen aan hun electoraat. Ik zie het alleen nog niet gebeuren.

Scientology is een criminele vereniging

Eindelijk zond de VPRO de documentaire Going Clear van Alex Gibney over de Scientology beweging uit. Een zeer goed gedocumenteerde film over het ontstaan en de groei van een sekte, ooit opgericht door een volstrekte idioot L.R. Hubbard.

Het gedachtegoed achter deze beweging is van een ongelooflijke stupiditeit en samengevat in een duister boekwerkje Dianetics van de hand van de oprichter zelf. Op de website van Scientology Nederland kunt u zich uitgebreid laten voorlichten over wat deze kerk u te bieden heeft. Het is esoterische rimram van de bovenste plank waar je op het eerste gezicht weinig kwaad achter vermoedt.

Dat is precies de kracht van Going Clear. De zeer uitgebreide documentaire laat zien op welke volstrekt bespottelijke ideeën deze 'religie' is gebaseerd, hoe iedereen die zich hier aanmeldt volledig wordt leeggeroofd en hoe de organisatie op basis van paranoia, spionage en machtsuitoefening (tot en met fysiek geweld) haar positie weet te consolideren en uit te bouwen.

Wat nog het meest verbaast is dat ogenschijnlijk intelligente mensen zich door een dergelijke evident misdadige organisatie laten strikken. In de documentaire komen vooral mensen aan het woord die na jarenlang lidmaatschap afscheid hebben durven nemen van deze beweging. Om prompt op de meest ontregelende en misselijkmakende manier te ervaren dat de Scientology-kerk niet gecharmeerd is van spijtoptanten. Zij geven ook allen aan zich te schamen voor hun Scientology-verleden.

De twee grote namen die nog steeds aan Scientology zijn verbonden zijn natuurlijk Tom Cruise en John Travolta. De opvolger van L.R.H. is ene David Miscavage. Een man die in de documentaire van Gibney overkomt als een uiterst gevaarlijk en onbetrouwbaar sujet en wederom vraag je je af hoe het mogelijk is dat redelijk denkende mensen zich door zo'n ongelooflijke charlatan in laten pakken.

Miscavage is er in geslaagd de strijd met de Amerikaanse fiscus te winnen: Scientology wordt beschouwd als een religie en wordt op grond van dat oordeel vrijgesteld van belastingen. Dit is alleen te verklaren als Scientology ook in de hoogste kringen haar invloed weet aan te wenden.

Ook Scientlogy Nederland geniet fiscale voordelen. Dat is onverteerbaar. Going Clear laat zien dat Scientology een criminele vereniging is die zich aan meerdere strafbare feiten schuldig maakt. En dat de kwalificatie 'religie' volstrekte waanzin is. Wij kunnen besluiten films met Cruise of Travolta te mijden en laten we dat vooral doen. Maar de overheid moet onmiddellijk een einde maken aan iedere fiscale begunstiging van deze misdadige sekte.

Genetische modificatie...

vroeger spraken we ook wel van manipulatie maar dat heeft een duidelijke bewust negatieve connotatie. Het bovenstaande plaatje is daar een duidelijk voorbeeld van. Vandaag in de NRC een artikel van evolutionair bioloog Tom van den Hove en plant moleculair bioloog Frank Hoeberichts die betogen dat de discussie over dit brisante thema vooral op basis van feiten gevoerd dient te worden. Daar ben ik het graag en volmondig mee eens.

Zij wijzen op wetenschappelijke studies die hebben aangetoond dat het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen in de landbouw geen schadelijke gevolgen heeft en met name van belang is voor en ten goede komt aan boeren in onderontwikkelde landen. En op studies die hebben laten zien dat de introductie van genetisch gemodificeerde organismen heeft geleid tot verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen. Ook is er ampel onderzoeksmateriaal waaruit blijkt dat er geen verschil is in gezondheid of productie tussen vee dat wel of geen voer eet uit genetisch gemodificeerde organismen. Ook zijn grote wetenschappelijke instituten het eens over het ontbreken van gezondheidsrisico's bij mensen.

Een verbod op op het verbouwen van transgene suikerbieten en mais kost de EU respectievelijk 100 en 130 miljoen Euro per jaar door verminderde oogstopbrengsten.En het verbod op Golden Rice heeft aantoonbaar geleid tot onnodig verlies van mensenlevens in India, becijferd op 1,4 miljoen levensjaren!

De beide biologen constateren dat de biotechnologie niet zozeer kampt met wetenschappelijke maar vooral met maatschappelijke weerstand. Dit blijft een urgent thema, dat ook in deze kolommen terug zal keren. En het geluid van deze twee biologen moet vooral gehoord en gewogen worden.

Mythe over regeldruk EU nog maar eens doorgeprikt

Er valt weinig positiefs te melden over de EU, vrees ik. Maar vandaag lees ik dan toch in de NRC  over een onderzoek door o.a. het T.M.C. Asser instituut in Den Haag dat net als andere binnen- en buitenlandse universiteiten onderzoek deed naar de vermeende regeldruk van de EU.
Eurosceptici schermen nogal eens met manische getallen waaruit zou blijken dat meer dan 80% van de nationale wetgeving zou zijn geïnstigeerd vanuit Brussel. Onzin, zo blijkt. Onderzoekers kwamen in 2007 uit op een gemiddelde van 15 tot 20% EU-invloed op nationale wetgeving voor alle beleidsterreinen. Onderzoeker Wybe Douma van het Asser instituut:

Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn het meest kritisch over Brusselse regeldruk. Zij hebben twee jaar geleden allebei zelf onderzocht hoeveel EU-wetgeving kon worden geschrapt en dat viel enorm tegen. Cameron heeft het Britse rapport maar in een diepe la laten verdwijnen, want de voordelen van EU-lidmaatschap bleken veel groter dan de nadelen, en de regeldruk bleek beperkt.
Kortom, much ado about nothing. Terugdringen van regellast is natuurlijk altijd goed, maar het is niet zo dat Brussel veel meer onzinnige wetgeving produceert dan Den Haag.

Zo, dan is die mythe ook maar weer eens doorgeprikt. Niet dat het veel zal helpen. The odds are against us, verzuchten EU-aanhangers en ik behoor nog steeds tot hen.

Outer Hebrides

 Loch Tarbert

Het was een tijdje stil hier, we waren elders, op de Hebriden. Na lange voorpret diende de reis zich dan eindelijk aan en we startten met twee prachtige, zonnige reisdagen en je hebt Glasgow nog niet verlaten of je reist door dat magische Schotse landschap, via Fort William en het Eilean Donan Castle aan het Loch Cluanie naar het sprookjesachtige Skye over die al even fraaie Skye bridge. Een kort bezoekje aan Portree om vervolgens door te reizen naar Staffin waar we bij Betty Campbell een uiterst comfortabele bed & breakfast hadden gereserveerd, in the middle of nowhere tussen de schapen en met een prachtig uitzicht op de noordelijke kust van Skye. We vonden uiteindelijk in het Flodigarry Hotel een heerlijke gelegenheid om te eten en drinken en beide hebben we uitbundig gedaan.

Eilean Donan Castle

De overtocht van Uig naar Tarbert was heerlijk, we zaten in de zon op het achterdek en uit de wind, die overigens fors en koud was. Onderweg passeerden we de Shiant Islands, dichterbij ben ik niet gekomen. Vanwege het broedseizoen mochten we de eilanden niet betreden en die boottochtjes bleken verschrikkelijk duur (tot GBP 125 pp).

Op de Outer Hebrides komen eigenlijk geen toeristen, enkel “visitors”. Toeristisch valt er ook nauwelijks iets te beleven maar dat neemt niet weg dat wij het heerlijk vonden daar. In de loop van de voorgaande maanden en na het lezen van Macfarlane en Nicolson hadden de Hebriden een magische klank gekregen en de werkelijkheid kwam daar dichtbij in de buurt. Via North Harris (overweldigend ruw landschap met stevige heuvels en bergen) kwamen we in Lewis terecht om te eindigen in Brue aan de westkust waar het allerlaatste huisje (Beul na Mara ofwel Mouth of the Sea) voor de kust ons de komende zeven dagen onderdak zou bieden. Een uitstekend geoutilleerd huisje, van alle gemakken voorzien en met Heather Brough als een even aardige als attente landlady. Architectonisch valt er op de Hebriden helemaal niets te beleven. Niet de lieflijke cottages of imposante huizen die je elders op het Britse vasteland tegenkomt. Integendeel, hier staan de huisjes met hun kont in de wind en zijn ze opgetrokken uit steen of beton met vooral kunststof kozijnen. Alles is gericht op zo weinig mogelijk onderhoud maar de consequentie is wel dat alle huisjes, huizen zijn er niet of nauwelijks, een grijze en grauwe aanblik bieden.

En wat direct opvalt zijn de kerkjes op de Hebriden. Elke gemeenschap heeft tenminste één kerkje maar vaak ook meer. Het zijn ruwe vissers hier of crofters en weavers en die houden er kennelijk een soortgelijke verbeeldingskracht op na: het zijn protestanten, wars van opsmuk en verfraaiing. Het leven is hier hard en ruig en dan hoef je in je fysieke omgeving niet net te doen alsof dat niet zo is. Die kerken zitten op zondag om 12.00 en 18.00 uur allemaal helemaal vol en op straat valt er niets te beleven. Dat er mensen zijn zie je dan alleen aan de auto’s die bij de kerken staan geparkeerd.

Kortom, het is een combinatie van beroep, lage inkomens, cultuur en klimaat die maken dat de bewoners van deze eilanden er een steile leefstijl op na houden. Ze zijn vriendelijk maar kijken vooral de kat uit de boom, ze houden niet van opsmuk en gunnen zichzelf nauwelijks een pleziertje. Althans, niets daarvan is zichtbaar in het openbare leven. Dit uit zich vooral in de jammerlijke afwezigheid van pubs op de eilanden. In Tarbert en Stornoway kun je hier en daar wat drinken, in Stornoway hebben we zowaar enkele pubs aangetroffen, maar dat was het dan ook. Voor de rest ben je aangewezen op bier uit blik. Dat was voor ons wel een tegenvaller, gewend als we waren stevige wandelingen aan te gaan met als beloning aan het einde altijd weer zo’n heerlijke pub met amberkleurig ale aan te treffen na een barre tocht. Niets daarvan op de Hebriden! Voor deze mensen is het leven hier op aarde niet het einddoel, dat is wel duidelijk.

Abhainn Dearg

Maar er is wel de meest westelijke whiskystokerij gevestigd op het eiland, de Abhainn Dearg, in een schitterend en weids landschap, sinds 2008, over drie jaar dus hun eerste 10 jaar oude whisky. Een paar rommelige gebouwtjes bieden onderdak aan twee stills en wat vaten, net genoeg om ongeveer 10.000 liter per jaar te produceren. De wind was er zo hevig dat het een wonder leek dat die sjofele gebouwtjes er nog steeds stonden. Uiteraard een fles meegenomen en hier thuis inmiddels ook aangesproken. De whisky is net als de eilanden zelf: ze geeft zich niet gemakkelijk prijs, ze is droog en heeft een zeer uitgesproken smaak, waar niet iedereen van zal houden. Gek genoeg deed ze me denken aan Sliwowitch, een pruimenjenever die ik ergens in de vroege jaren zeventig voor het laatst dronk. Ik weet ook niet of de vergelijking klopt maar de associatie was er onmiddellijk. Aan het einde proef je vaag iets van peer. Enfin, een bijzondere whisky die ik traag en met smaak in zal nemen. 

Voor het overige bestaat Lewis vooral uit boggy area, niet eerder zoveel nat land gezien als juist hier. En ook het land is ruig en ruw, zelfs dieren lijken niet van enthousiasme over te lopen. We zagen wat konijnen, veel klein gevogelte en zeemeeuwen en Schotse Hooglanders natuurlijk maar daarmee was het wel zo’n beetje gedaan. Slechts één keer zagen we een hert, verrassend dichtbij nog wel en we hebben ook slechts één keer een roofvogel gespot. Kennelijk biedt het natte land te weinig plaats aan dieren die hun nest vlak onder de grond hebben en dan ontstaat er natuurlijk ook geen interessant jachtgebied voor de grote birds of prey. En voor het overige waren we nog aan de vroege kant om de vele broedvogels die er wel degelijk zijn te kunnen waarnemen. Ook otters, dolfijnen, haaien en walvissen hebben we er niet gezien.

Junkyard

Over rommel gesproken, daar lijken die eilandbewoners wel van te houden. Alle erven zijn rijkelijk voorzien van lukraak achtergelaten huisraad, machinerieën en onderdelen, auto’s en wrakhout. Niet dat ze er ooit iets mee zullen doen maar er is kennelijk geen infrastructuur om het allemaal netjes af te voeren. Mij zou het storen, al die rotzooi maar de eilanders kunnen zich een dergelijke irritatie niet permitteren. Ook iedere, maar dan ook iedere vloedlijn op deze eilanden is ruimhartig gelardeerd met afval: veel plastic en touw maar eigenlijk alles wat je op een stortplaats gewoonlijk aantreft. 

Tweedjasjes heb ik inmiddels voldoende, dit keer beperkte ik me tot een prachtige groene ruwwollen Harris trui. En we kochten een paar kilo zwaar boek From the land comes the cloth van Ian Lawson. Een werkelijk schitterend boek met ongekend fraaie foto’s van de Hebridennatuur en de crofters en weavers. De prijs was ook behoorlijk zwaar: € 175 maar dan heb je ook wat. 

En uiteraard bezochten we de Callanish standing stones, Lewis Butt, Great Bernera, Sheilebost Beaches en Luskentyre Beach en de St. Clement Church bij Rodel op het zuidelijkste puntje van Harris en nog veel meer prachtige plekken voor wie er oog voor heeft. Wij kunnen u een bezoek aan deze eilanden meer dan aanbevelen mits je regen en wind verdraagt en van weinig al kunt genieten. En by the way: Digby Chick in Stornoway is nog een goed restaurant ook.

Black houses

Callanish standing stones

Great Bernera

Luskentyre Beach

St Clement Church Rodel

Staffin, Skye

Sunset Brue, May 9, 2015

De bijbel als Mein Kampf

Mein Kampf is een verboden boek, het is alleen kruip door sluip door te verkrijgen ofschoon de tekst integraal op Internet te vinden is. Baptist Steven Anderson geeft zijn eigen interpretatie van de bijbel en kijk eens op de volgende link hoe dat uitpakt: Steven Anderson's Mein Kampf

In de handen van zulke idioten als Steven Anderson, zou ook de bijbel verboden moeten worden. Natuurlijk gaan we dat niet doen, wie boeken verbiedt heeft het slechtste voor met de mensheid.
Radicaal fundamentalisme is echt niet alleen maar onder moslims te vinden. Anderson is de salafist onder de christenen.

Geen aandacht aan schenken, vindt u? Daar is iets voor te zeggen maar ik kies ervoor waakzaam te blijven. Ik heb geen effectief antwoord op deze fanaten. Een normaal gesprek is niet mogelijk met zulke lieden. Ik bewonder de niet aflatende energie van Richard Dawkins die met dezulken in gesprek blijft gaan maar al zijn argumenten zijn gericht aan dovemansoren.

Bekijk de video's en stel u voor hoe het moet zijn om in een gemeenschap als die van Steven Anderson te leven. De man roept op alle homo's (het zijn allemaal pedofielen), lesbiennes en biseksuelen te doden. Er is geen verschil tussen de wereld van Anderson en de wereld van IS.

Zeventig jaar verder en niets opgeschoten

Een droevig stemmend artikel in de NRC van vanavond waarin twee vriendinnen op zoek gaan naar het verleden van hun ouders en grootouders. Van de joodse vriendin is een groot deel van de familie omgekomen in de concentratiekampen van de Duitsers. Van de andere vriendin bleek de opa in de oorlog de kant van de Duitsers gekozen te hebben. De vriendinnen besloten hun geschiedenissen te ontrafelen.

Er was niets aan de hand tot de ene vriendin de andere vroeg: "Vind je het moeilijk om te erkennen dat je opa fout was?". Zo'n vraag verwacht je van iemand die niet nadenkt en in alle naïveteit een goed bedoelde maar domme vraag stelt. Voor de joodse Samson was de zaak duidelijk: de opa van haar vriendin Verhoeff was fout. Verhoeff had, zo vertelt zij, moeite met de "morele superioriteit" van haar vriendin die haar op leek te leggen hoe zij met de feiten om moest gaan. Ze had het gevoel dat het geen zin had verder te zoeken naar de achtergronden van het gedrag van haar grootvader, ze mocht het alleen nog maar veroordelen.

Op de vraag hoe het nu verder moet met de vriendschap antwoord Samson: "Ik had gehoopt de oorlog niet tussen ons in te laten komen, maar dat is misschien toch gebeurd". Verhoeff antwoordt op dezelfde vraag: "Ik had gehoopt op echte interesse in mijn verhaal. Maar die was er eigenlijk niet".

Een even onthullend als ontluisterend artikel van Ariane Kleiwegt! Ik hoop dat Anne-Marieke Samson, academisch geschoold, toch nog eens na wil denken, Zij is van mening dat het leed in de familie van haar vriendin zich voltrok in een democratie na de oorlog terwijl haar familie in een dictatuur werd uitgemoord. Maar leed en verdriet laten zich niet met elkaar vergelijken. Door goed van fout te onderscheiden als waren het digitale eenheden (eenzelfde simplificatie als: "wie niet voor mij is, is tegen mij") is geen enkele nuance meer mogelijk en dat leidt inderdaad tot misplaatste morele superioriteit.

We zijn zeventig jaar verder en niets opgeschoten.

Der Reisende

Jens Sundheim spoort overal ter wereld webcams op, reist er naar toe en laat een fotograaf een screenshot van zijn ontmoeting met de webcam maken en plaatst deze foto vervolgens op zijn website.

Sundheim onderzoekt het snijvlak tussen het individu en de openbare ruimte die door een anonieme camera wordt bewaakt. Soms raakt hij in gesprek met omstanders die zich afvragen wat die rare kwiebus aan het doen is, soms wordt hij opgepakt door Hermandad, ervan verdacht duistere zaken in het hoofd te herbergen. Hij doet dit nu al veertien jaar en is altijd te herkennen aan de diagonale riem van zijn tas.

Inmiddels heeft hij meer dan zeshonderd webcams in achttien landen over de hele wereld opgespoord en bezocht. Hij exposeert deze screenshots geregeld en publiceert over zijn reizen. Kijk maar eens op deze link: der-reisende.org Hij kan er kennelijk van leven. Intrigerend is het zeker!

Onvoltooid verleden tijd

Terecht veel verhalen over de Tweede Wereldoorlog in de weekendkranten. Het is nog lang geen voltooid verleden tijd. Ofschoon ze alle even indringend zijn waren er twee die er voor mij uitsprongen. Het eerste verhaal was van Hans Joachim  Quistorp die onder de Duitsers diende maar zich nadrukkelijk geen nazi voelde. Als nationalist verdedigde hij "natuurlijk" zijn vaderland maar een Hitleraanhanger was hij geenszins. Eerst en vooral beschouwde hij zichzelf als lid van de lutherse kerk. En juist dit laatste is nu zo vreemd want er is in de menselijk geschiedenis vermoedelijk geen grotere antisemiet te vinden dan Maarten Luther. Hitler kon niet in zijn schaduw staan. Die gitzwarte kant van de beeldenstormer is vakkundig weggepoetst en wordt door Lutheranen tot de dag van vandaag onder het mom van historiciteit van tafel geredeneerd. Na de oorlog leefde Hans Joachim Quistorp verder als predikant.

De meeste indruk maakte het verhaal van de zwarte Amerikaan James Baldwin. Ik citeer hier de laatste twee alinea's uit het artikel van Guus Valk over James Baldwin in de Volkskrant.

Door zijn ervaringen in het leger was Baldwin over ras gaan nadenken, en hij werd mensenrechtenadviseur van de burgemeester van Washington. Hij zette zich in voor een einde aan de segregatie in de hoofdstad. "Zonder de Tweede Wereldoorlog, waarbij zwarten vooraan vochten én van zich afbeten, was er geen burgerrechtenbeweging geweest. De oorlog heeft een greote verandering in Anmerka op gang gebracht". In 1948 maakte president Truman een einde aan de segregatie in het leger. Maar Baldwin heeft ook geleerd dat veranderingen langzaam gaan. Toen zijn kinderen en kleinkinderen stonden te juichen voor Barack Obama, zagBaldwin niet opeens een einde komen aan de grote rciale problemen in Amerika. "De menselijke ziel is te slecht om snel te veranderen. Ik zeg dat niet omdat ik bitter ben, ik ben een realist geworden. Als de oorlog iets in mij veranderd heeft, dan is het een diep besef dat je van de mens weinig goeds hoeft te verwachten".

Bron: de Volkskrant